ทศกัณฐ์

ทศกัณฐ์ เป็นร่างจุติมาจากนนทุก ครั้งเมื่อได้รับโทษทัณฑ์จากองค์พระนารายณ์ ให้ใช้นิ้วเพชรที่ได้รับพรมาจากองค์พระศิวะให้ชี้ตนเองกระทั่งดับดิ้นสิ้นใจลง แต่ก่อนสิ้นใจนั้นได้กล่าวโทษองค์พระนารายณ์ว่าเอาเปรียบตน ที่มี 4 พักตร์ และ 4 กร องค์พระนารายณ์จึงได้ให้มาเกิดใหม่ที่เมืองมนุษย์ โดยให้มีถึง 10 หน้า และ 20 มือ ส่วนพระองค์จะมีเพียงหน้าเดียว และสองมือเท่านั้น เพื่อลงมาปราบ

ทศกัณฐ์ ได้ลงมาเกิดในกรุงลงกา โดยเป็นอสูรบุตรของท้าวลัสเตียนกับนางรัชฎา ซึ่งเป็นเจ้ากรุงลงกา 

ทศกัณฐ์ เป็นยักษ์ที่มีรูปลักษณะงดงาม มีสิบเศียร สิบหน้า มียี่สิบกร ทรงมงกุฏชัย ลักษณะปากแสยะ ตาโพลง มีกายเป็นสีเขียว มีนิสัยเจ้าชู้ ครั้งทีเกี้ยวพาราสีนางมณโฑได้เนรมิตร่างของตนเองให้มีสีทอง

อาวุธของทศกัณฐ์นั้นจะมีอยู่ด้วยกัน 10 ชนิด ดังนี้

มือที่๑ ถือศรฤทธิรุทร
มือที่๒ ถือพระขรรค์ชัย
มือที่๓ ถือจักร
มือที่๔ ถือพระแสงหอกใหญ่
มือที่๕ ถือตรี
มือที่๖ ถือคฑาธร
มือที่๗ ถือง้าวง่า
มือที่๘ ถือพะเนินขอน
มือที่๙ ถือโตมร
มือที่๑๐ถือเกาทัณฑ์

นอกจากนั้นแล้วทศกัณฐ์ยังมีความสามารถพิเศษ คือเมื่อครั้งที่ทศกัณฐ์ได้ทำพิธีสวดบทสหัสนาม หรือพระนามทั้ง ๑,๐๐๐ ขององค์พระนารายณ์ ทำให้สามารถรอดพ้นจากความตายได้ ๑ ครั้ง และในช่วงเวลานั้นเองก็ทำการควักเอาดวงใจของตนออกมาใส่ไว้ในกล่องแก้ว แล้วทำการลงคาถาอาคมกำกับไว้ แต่ก็มีข้อเสียอยู่ข้อหนึ่งตรงที่ว่า ดวงใจนั้นย่อมปรารถนาที่จะกลับมายังที่อยู่เดิมเสมอ ทศกัณฐ์จึงแก้ไขปัญหาโดยนำเอากล่องดวงใจไปฝากไว้กับพระฤาษีโคบุตร และนับตั้งแต่นั้นมาก็ไม่มีใครสามารถที่จะฆ่าทศกัณฐ์ได้อีกเลย แต่ด้วยความที่มีนิสัยเจ้าชู้ ได้ลักพาตัวนางสีดาซึ่งเป็นพระมเหสีของพระรามไป จึงทำให้เกิดศึกรามเกียรติ์ในเวลาต่อมา และเป็นต้นเรื่องราวทั้งหมดที่เกิดขึ้นต่อไป